22. Cynllunio cyfres o brofion i adnabod cyfansoddion organig
dŵr wedi’i ddad-ioneiddio
menig tafladwy ar gael (neu fenig tymor hir addas nel nitrilau)
tiwbiau profi â chaeadau
tiwbiau berwi
biceri bach
rheseli tiwbiau profi
papur litmws coch a glas neu bapur dangosydd arall tebyg
hydoddiant NaOH 2 mol dm-3
hydoddiant H2SO4 1 mol dm-3
NaHCO3
2,4-DNPH
defnyddiau i baratoi adweithydd Tollens
defnyddiau i baratoi adweithydd y prawf iodofform
NaNO2
Perygl | Risg | Mesur rheoli |
---|---|---|
2 mol dm-3 hydoddiant NaOH - cyrydol |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen. |
Croen: trochwch â dŵr. |
1 mol dm-3 hydoddiant H2SO4 - llidol. |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen. |
Croen: trochwch â dŵr. |
2,4-DNPH – fflamadwy, perygl iechyd cymhedrol. |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen. |
Llygaid: golchwch â digonedd o ddŵr tap (20 munud). Cysylltwch â meddyg. Parhewch i olchi â dŵr tra’n teithio at y meddyg. |
0.1 mol dm-3 hydoddiant NH3 – dim perygl. |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen |
Croen: trochwch â dŵr. |
0.1 mol dm-3 hydoddiant AgNO3 – llidol. |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen |
Croen: golchi â dŵr |
Sodiwm nitrad(III), sodiwm nitrad (NaNO2) – ocsidiol, gwenwynig iawn, peryglus i’r amgylchfyd dyfrol. |
Cyffwrdd â’r llygaid/croen, dillad |
Gwaredu o fewn 30 mun. Llygaid: golchi â digon o ddŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg. Croen: golchi â dŵr. |
1-aminobwtan (CH3(CH2)3NH2) – fflamadwy, niweidiol, cyrydol. Agorwch yn araf (rhag ofn bod pwysedd wedi cronni) |
Gall gynnau os yn agos at fflam. Niweidiol os yn cyffwrdd croen/llygaid (llosgiadau difrifol). Llidol i’r ysgyfaint. |
Llygaid: golchi â dŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg os yw’r boen yn parhau. |
Bensenecarbaldehyd (C6H5CHO) – perygl iechyd cymhedrol |
Bwyta / yn y geg. Gall gynnau os yn agos at fflam. Cyffwrdd â’r llygaid |
Croen: brwsio’r gormodedd o’r croen. Golchi â digon o ddŵr. Llygaid: golchi â digon o ddŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg. Dillad: golchi a rinsio’n drylwyr |
Bwtanon – fflamadwy, perygl iechyd cymhedrol |
Gall gynnau os yn agos at fflam. Cyffwrdd â’r croen/llygaid. |
Diffodd â phlanced dân. |
Deuffenylmethanon – fflamadwy, perygl iechyd difrifol, peryglus i’r amgylchfyd dyfrol. |
Cyffwrdd llygaid / croen. |
Diffodd â phlanced dân. Llygaid: golchi â digon o ddŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg. |
Ethylbensencarbocsylad – perygl iechyd cymhedrol. |
Cyffwrdd llygaid / croen. |
Croen: brwsio’r gormodedd i ffwrdd. Golchi â digon o ddŵr. Llygaid: golchi â digon o ddŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg. |
Ethanamid– perygl iechyd difrifol. |
Cyffwrdd llygaid / croen. |
Croen: brwsio’r gormodedd i ffwrdd. Golchi â digon o ddŵr. Llygaid: golchi â digon o ddŵr (10 munud). Cysylltwch â meddyg. |
Bensencarbonitril – perygl iechyd cymhedrol. |
Cyffwrdd â’r croen. |
Croen: brwsio’r gormodedd i ffwrdd. Golchi â digon o ddŵr |